Thuật ngữ “bug” đã không còn xa lạ với những người theo đuổi công nghệ thông tin. Tuy nhiên, đối với những người không làm việc trong lĩnh vực này, bug là một khái niệm khó hiểu. Vậy bug là gì và việc sửa lỗi bug có ý nghĩa gì quan trọng với các lập trình viên? Hãy tiếp tục đọc bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về bug cũng như những kinh nghiệm khắc phục lỗi bug một cách nhanh chóng và hiệu quả cho các lập trình viên.
Bug là gì?
Theo Wikipedia: Bug là những lỗi trong phần mềm hoặc hệ thống máy tính làm cho kết quả không chính xác hoặc không hoạt động theo mong đợi.
Thông thường, bug được phát hiện và xử lý lỗi bởi các kiểm thử viên trước khi sản phẩm được chính thức ra mắt người dùng. Có một số nguyên nhân thường gặp dẫn đến sự xuất hiện của bug, như viết sai câu lệnh, sai cú pháp, viết sai đoạn code, dẫn đến giả định ban đầu không chính xác…
Quá trình phát hiện và khắc phục lỗi bên trong phần mềm được gọi là Debug. Đây là một trong những công việc cần thiết để nâng cao chất lượng sản phẩm trước khi xuất hiện trước công chúng. Quá trình debug thường diễn ra ngay sau khi lập trình viên viết các dòng code ban đầu và tiếp tục thực hiện để kết hợp với các yếu tố khác trong quá trình lập trình nhằm tạo thành một sản phẩm phần mềm hoàn chỉnh nhất.
Ngay sau khi phát hiện bug, các lập trình viên sẽ cố gắng khắc phục và quá trình này được gọi là Fix bug. Nếu sau khi khắc phục bug và thử nghiệm, phần mềm hoạt động bình thường, tức là quá trình khắc phục lỗi của bạn đã thành công. Ngược lại, nếu phần mềm vẫn gặp lỗi, lập trình viên phải tiếp tục quay lại quá trình debug.
>> Xem thêm: Bootstrap là gì? Cách cài đặt và sử dụng bootstrap chi tiết
Cách ghi lại bug một cách hiệu quả và khoa học
Để khắc phục bug nhanh chóng và hiệu quả, quá trình debug cần kiên nhẫn và cẩn thận để phát hiện và ghi lại bug một cách khoa học. Các nguyên tắc để ghi lại bug sẽ được thực hiện theo các bước sau:
- Ghi lại ngày phát hiện bug.
- Mô tả triệu chứng của bug. Bạn có thể mô tả, chụp ảnh hoặc quay video để dễ dàng tìm hiểu nguyên nhân và giải pháp.
- Ghi lại nguyên nhân sau khi khắc phục bug.
- Ghi lại cách tìm ra và xử lý bug như thế nào. Bạn có thể tạo các bảng tính excel để hoàn thiện các trường hợp kiểm thử trong quá trình debug.
Các báo cáo chi tiết này sẽ giúp người khác dễ dàng hiểu và khắc phục lỗi code.
Các loại bug phổ biến hiện nay
Việc làm quen với bug là một phần tất yếu của nghề lập trình. Trong quá trình viết code, không thể tránh khỏi việc mắc phải các lỗi dẫn đến bug. Sau đây là một số loại bug phổ biến mà mọi lập trình viên ít nhất cũng gặp phải một lần trong sự nghiệp:
Bug nhỏ bé
Đây là các lỗi nhỏ liên quan đến cấu trúc và quy chuẩn trong đoạn code. Ví dụ như có dấu chấm, dấu phẩy, dấu ngoặc, khoảng trắng hoặc thụt lề không đúng,…
Có tên gọi “nhỏ bé” vì những bug này khá khó để phát hiện và sửa chữa, và nó nhỏ hơn rất nhiều so với các loại bug khác. Lập trình viên có thể mất nhiều giờ hoặc ngày để tìm kiếm lỗi trong đoạn code.
Bug lớn
Các bug này xuất hiện khi đoạn code gặp lỗi cú pháp hoặc sai chính tả. Mỗi ngôn ngữ lập trình có cú pháp riêng, do đó, nếu không cẩn thận, bạn dễ bị nhầm lẫn. Để tránh bug lớn, bạn cần chú ý đến thuật toán sử dụng, logic của đoạn code và tài nguyên mà code sử dụng…
Bug không tồn tại
Tại sao bug không tồn tại nhưng phần mềm lại báo lỗi? Điều này có thể xảy ra do trình biên dịch bị lỗi hoặc do lập trình viên sử dụng không đúng cách. Khi gặp phải lỗi này, các lỗi biên dịch sẽ xuất hiện mặc dù đã xem xét code. Để khắc phục vấn đề này, lập trình viên cần cập nhật trình biên dịch thường xuyên và cẩn thận nhất có thể.
Bug bất ngờ
Lỗi bất ngờ xuất hiện mà không được dự đoán ban đầu. Đoạn code của bạn đã được sử dụng và hoạt động tốt. Tuy nhiên, ở một thời điểm nào đó, khi biên dịch lại, lỗi bất ngờ xuất hiện.
Có những lỗi mà lập trình viên có thể khắc phục trong vài giây. Tuy nhiên, khi mắc phải lỗi bất ngờ, bạn có thể mất rất nhiều thời gian để khắc phục, đặc biệt là khi có nhiều đoạn code.
Bug ẩn
Đây là một trong những lỗi mà lập trình viên thường gặp phải. Bug này chỉ xuất hiện sau khi lập trình viên đã hoàn thành đoạn code và không xuất hiện trong quá trình viết code và biên dịch. Khi khắc phục bug ẩn, lập trình viên phải xem xét lại toàn bộ code để debug.
>> Tìm hiểu về: UI UX là gì
Nguyên nhân gây ra bug
Có rất nhiều nguyên nhân tạo ra lỗi (bug) trong quá trình lập trình phần mềm, và hầu hết đều bắt nguồn từ con người trong quá trình thiết kế và viết code. Hãy tìm hiểu các nguyên nhân chính sau đây để tìm cách giải quyết lỗi và mang đến sản phẩm chất lượng cho người dùng kịp thời.
Nguyên nhân từ con người
Trong quá trình viết code, xử lý thông tin và tìm hiểu các kỹ thuật code, không thể tránh khỏi những sai lầm không đáng có. Đó chính là nguyên nhân tạo ra bug trong khi không có công cụ trí tuệ nhân tạo nào có thể tạo ra phần mềm tốt hơn con người. Do đó, trước khi sản phẩm ra mắt thị trường, sản phẩm cần phải kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo chất lượng.
Vấn đề trao đổi thông tin
Thành công của bất kỳ ứng dụng phần mềm nào đều phụ thuộc vào quá trình giao tiếp và trao đổi thông tin giữa các bên liên quan, giữa đội phát triển và đội kiểm thử phần mềm. Việc những nhà phát triển không hoàn toàn hiểu ý tưởng hoặc hiểu sai thiết kế phần mềm là một trong những nguyên nhân dẫn đến bug trong quá trình tạo ra sản phẩm hoàn chỉnh.
Hạn chế về thời gian
Việc lên kế hoạch cho các dự án phần mềm là một việc khó khăn. Thời gian ngắn, nguồn lực hạn chế dẫn đến những tình huống khó khăn. Lập trình viên không có đủ thời gian để code và kiểm thử một cách cẩn thận.
Do đó, bạn cần sắp xếp lịch trình một cách hợp lý và dựa trên kinh nghiệm và khả năng của lập trình viên, kiểm thử viên, thiết kế phần mềm để đảm bảo dự án được triển khai đúng kế hoạch, tránh gặp lỗi bug trong sản phẩm.
Sự phức tạp của các ứng dụng
Khi cơ sở dữ liệu quan trọng và kích thước ứng dụng tăng lên hay khi sử dụng các kỹ thuật hướng đối tượng phức tạp ngay từ đầu, đó cũng được xem là một trong những nguyên nhân gây ra bug.
Yêu cầu thay đổi liên tục
Khi công việc đã hoàn thành theo yêu cầu ban đầu của khách hàng, nhưng sau đó lại được yêu cầu chỉnh sửa, thay đổi dù là nhỏ hay lớn đều ảnh hưởng tới phần mềm. Ngoài ra, khi yêu cầu thay đổi liên tục, các nhà phát triển không thể giải quyết tất cả các vấn đề liên quan hoặc không nhận ra được tác động của những thay đổi lên các chức năng khác.
Kỹ năng kiểm thử còn yếu
Kiểm thử viên thiếu hiểu biết hoặc kinh nghiệm về kiểm thử còn yếu sẽ dẫn đến việc bỏ sót bug trong sản phẩm. Ngoài ra, nếu kiểm thử viên không cẩn thận trong quá trình thực hiện kiểm thử, sản phẩm sẽ có chất lượng kém và tồn tại nhiều bug nghiêm trọng.
Sử dụng các công cụ có sẵn
Việc sử dụng các công cụ có sẵn từ bên thứ ba có rủi ro tiềm ẩn chứa lỗi trong quá trình phát triển phần mềm. Các công cụ này có thể là những công cụ hỗ trợ lập trình như thư viện lớp, trình biên dịch, DLL chia sẻ, trình soạn thảo HTML, công cụ debug,… Vì vậy, bạn cần kiểm tra kỹ trước khi sử dụng các công cụ hỗ trợ trước khi sản phẩm được ra mắt thị trường.
Cách tạo phiên bản không nhất quán
Khi một chức năng đã được kiểm tra ở phiên bản trước và sau một số phiên bản, bug hồi quy xảy ra và lập trình viên rất khó để biết bug xuất hiện từ phiên bản nào để xử lý. Vì vậy, việc kiểm soát và định phiên bản cho các phiên bản sao cho nhất quán nhằm thuận tiện cho việc debug.
Code không hiệu quả
Bug thường xảy ra do code không hiệu quả: việc không xử lý lỗi, xử lý không hiệu quả, thiếu kiểm tra dữ liệu (kiểu dữ liệu, phạm vi dữ liệu, điều kiện cực trị,…). Bên cạnh đó, lập trình viên có thể phải làm việc với các công cụ, trình biên dịch, công cụ debug… không hiệu quả.
>> Xem thêm: Lộ trình học lập trình web cho người mất định hướng
Khắc phục bug là gì? Lợi ích khi khắc phục bug
Một khi đã phát hiện lỗi bug, lập trình viên cần phải xử lý, hay còn được gọi là khắc phục bug. Vậy khắc phục bug là gì và lợi ích của nó là gì.
Khắc phục bug là gì?
Khắc phục bug có thể hiểu là việc sửa lỗi phần mềm trên hệ thống máy tính hoặc khắc phục bug (sửa lỗi) là quá trình triển khai ngay sau quá trình gỡ lỗi (debug) nhằm duy trì hoặc nâng cao chất lượng sản phẩm.
Lợi ích khi khắc phục bug
Dưới đây là những lợi ích mà việc khắc phục bug mang lại cho lập trình viên:
- Thêm kiến thức về lập trình: Quá trình tạo báo cáo về bug cũng được xem là một hình thức phản hồi khác về code dành cho lập trình viên. Đây là chìa khóa để phát triển sản phẩm và đồng thời lập trình viên có thể học được nhiều kiến thức mới mà họ chưa từng biết trước đây.
- Code dễ debug hơn: Khi tự khắc phục bug, lập trình viên sẽ biết cách viết code dễ debug hơn. Tìm kiếm và khắc phục bug sẽ giúp bạn tích lũy kinh nghiệm và xử lý dễ dàng những tình huống phát sinh.
- Giành được sự tin tưởng từ khách hàng: Khi khách hàng nhận được sản phẩm đã khắc phục bug một cách cẩn thận, họ sẽ hài lòng và đánh giá cao về sản phẩm/dịch vụ của bạn. Không chỉ vậy, lập trình viên sẽ hài lòng với thành quả mà họ tạo ra.
Bug là một trong những vấn đề đau đầu đối với các lập trình viên. Kiểm thử viên phải kiên trì và cẩn thận để tìm lỗi phần mềm trước khi sản phẩm được ra mắt thị trường. Hiện nay, mọi ứng dụng phần mềm và sản phẩm liên quan đến code đều cần tìm lỗi, phát hiện lỗi và sửa lỗi. Quá trình debug và khắc phục bug là cách hoàn thiện và nâng cao chất lượng sản phẩm, mang lại trải nghiệm tốt nhất cho người dùng.
Hy vọng những chia sẻ trên sẽ hữu ích. Đừng quên theo dõi chúng tôi để cập nhật kiến thức mới nhất về lập trình và marketing!