Vụ việc này ảnh hưởng như thế nào đến Facebook, Tổng thống Donald Trump và cả nước Mỹ?
Mark Zuckerberg phát biểu trước các nhà phát triển ứng dụng bên thứ ba trong một hội nghị vào tháng 4 năm 2017.
Vụ bê bối Cambridge Analytica đột nhiên gây sốc cho Facebook. Vào thứ Ba, Ủy ban Thương mại Liên bang phải mở cuộc điều tra về việc công ty Cambridge Analytica, một công ty giả dụ là nghiên cứu dữ liệu cử tri, đã truy cập dữ liệu của khoảng 50 triệu người dùng Facebook, theo nhật báo phố Wall. Không chỉ có vậy, Hội đồng Thương mại Thượng nghị viện và nghị sĩ đảng Dân chủ Ron Wyden cũng đòi Facebook phải trả lời về vụ việc này vào thứ Hai tuần trước.
Giá cổ phiếu của mạng xã hội lừng danh này đã giảm 12% từ khi tờ New York Times và The Guardian đưa tin về vụ việc vào cuối tuần trước. Vụ bê bối này gây tranh cãi trên nhiều mặt và khó để công chúng nắm bắt vấn đề ngay lập tức. Liệu Facebook có liên quan trực tiếp đến việc cung cấp thông tin cho bên thứ ba không? Phóng viên tờ The Atlantic đã lược dịch vấn đề này chỉ trong ba đoạn văn.
Đoạn 1: Vào tháng 6/2014, một nhà nghiên cứu tên Aleksandr Kogan đã phát triển một ứng dụng trắc nghiệm về tính cách trên Facebook. Ý tưởng này phái sinh từ một ứng dụng tương tự do Trung tâm nghiên cứu tâm lý, một phòng thí nghiệm thuộc Đại học Cambridge, phát triển. Khoảng 270.000 người đã cài đặt ứng dụng của Kogan trên tài khoản Facebook của họ. Tuy nhiên, nhờ quyền hạn của kỹ sư phát triển phần mềm Facebook, Kogan có thể truy cập dữ liệu không chỉ của người dùng ứng dụng mà cả bạn bè của họ. Khi ứng dụng của Kogan yêu cầu dữ liệu này, nó lưu lại thông tin trong cơ sở dữ liệu cá nhân thay vì xóa chúng ngay lập tức. Kogan đã cung cấp cơ sở dữ liệu này, chứa thông tin của 50 triệu người dùng Facebook, cho công ty xác lập hồ sơ cử tri là Cambridge Analytica. Cambridge Analytica đã sử dụng nó để tạo ra hồ sơ “đồ họa tâm lý” của các cử tri.
Câu chuyện cơ bản như vậy. The Guardian nói việc sử dụng dữ liệu sai lệch là sự vi phạm, tuy nhiên Facebook đã phản bác định nghĩa này. Một người đại diện của Facebook viết trên Twitter rằng “Không có xâm nhập hệ thống, không có mật khẩu hoặc thông tin bị đánh cắp hay hack”. Facebook cũng khẳng định rằng họ đã biết về cơ sở dữ liệu cá nhân của Kogan vào năm 2015 và đã xóa ứng dụng của anh ta cùng với yêu cầu xóa dữ liệu từ Kogan và tất cả đối tác của anh ta.
Điều này giải thích rằng tại sao các nhà lập pháp ở Anh và Mỹ quan tâm đến vụ việc này: Đó gần như là trường hợp Facebook tạo ra một thư viện công cộng và cung cấp rất nhiều sách nhưng không cho phép ai sao chép bất kỳ dữ liệu nào từ thư viện. Nếu ai đó sao chép tất cả những sách đó – và gặp rắc rối vì điều đó – liệu thư viện có phải chịu trách nhiệm không?
Và đây là phần thứ hai của vụ bê bối nói về Cambridge Analytica và liên quan của nó đến chính trị gia Donald Trump.
Đoạn 2 và 3: Cambridge Analytica có mối quan hệ chặt chẽ với các cố vấn và nhà tài trợ uy tín của tổng thống Donald Trump. Một trong số đó là Rebekah Mercer, người đóng góp tiền cho Đảng Cộng Hòa và là cổ đông của công ty truyền thông Breitbart News, và cũng là thành viên trong Hội đồng quản trị của Cambridge Analytica. Bố của bà, Robert Mercer, đã đầu tư 15 triệu đô la vào Cambridge Analytica theo lời khuyên của nhà cố vấn chính trị Steve Bannon, theo báo Times. Đoạn video lén quay được công bố hôm Thứ Hai cho thấy Alexander Nix, CEO của Cambridge Analytica, đề ra ý kiến hối lộ và tống tiền các quan chức cao cấp trên toàn thế giới. Nếu Nix đã thực hiện nó, thì ông đã vi phạm luật Anh. Cambridge Analytica đã đình chỉ công việc của Nix vào Thứ Ba. Công ty cũng sử dụng các công cụ “đồ họa tâm lý” để tạo ra quảng cáo đích đạo trong các chiến dịch ủng hộ Brexit, Ted Cruz và Trump trong cuộc bầu cử năm 2016. Nếu bất kỳ nhân viên Cambridge Analytica nào ở Anh tham gia vào hai chiến dịch bầu cử của Mỹ mà không có thẻ xanh, họ cũng vi phạm luật liên bang.
Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều điều chúng ta không biết về Cambridge Analytica. Công cụ “đồ họa tâm lý” của họ, được sử dụng trên dữ liệu sai mục đích của Facebook, có hiệu quả thực sự hay không? Những chiến dịch liên quan đến Cambridge Analytica có quan trọng vì công nghệ của họ định hướng chính trị của Anh và Mỹ hay chỉ vì tạo ra lợi ích cho Robert và Rebekah Mercer, hai trong số những người giàu nhất thế giới? Nếu Cambridge Analytica thật sự là một công ty xác lập hồ sơ cử tri, thì CEO của họ đã dùng gì để hối lộ và tống tiền các quan chức chính phủ?
Có nhiều nghi vấn về vai trò của Facebook trong vụ việc này. Kể từ cuộc bầu cử năm 2016, công chúng chỉ trích sức mạnh News Feed của Facebook và vai trò của nó trong việc khuếch đại thông tin của Nga và những kẻ lừa đảo khác. Các nhà lập pháp cũng chỉ trích việc Facebook cho phép quảng cáo chính trị của Nga trên nền tảng của mình với quy định dễ dãi. Quảng cáo chính trị trên mạng thường không được quản lý chặt chẽ như trên truyền hình hoặc đài phát thanh.
Tuy nhiên, vụ bê bối Cambridge Analytica mở ra vấn đề mới cho Facebook. Trước khi Facebook trở thành nền tảng mang thông tin, nó đã sử dụng cho các ứng dụng mạng xã hội như các ứng dụng trắc nghiệm tính cách và trò chơi như Farmville. Facebook cho phép nhà phát triển ứng dụng của bên thứ ba tiếp cận thông tin cá nhân người dùng kể từ tháng 5 năm 2007, khi nền tảng của mình được mở. Người dùng được hỏi ý kiến trước khi cung cấp dữ liệu cho ứng dụng, nhưng đôi khi, như trong trường hợp của Kogan, nhà phát triển ứng dụng có thể tiếp cận thông tin người dùng mà không cần xin ý kiến.
Trong thập kỷ qua, Facebook đã thay đổi quy định về mức độ tiếp cận dữ liệu của ứng dụng. Nhưng có bao nhiêu nhà phát triển tuân thủ quy định của Facebook? Có bao nhiêu người làm theo cách Kogan, lưu trữ và xây dựng cơ sở dữ liệu riêng của mình? Các thông tin đó hiện giờ ở đâu? Và nếu mọi dữ liệu cá nhân của người dùng có thực sự có sức mạnh như Cambridge Analytica đã nói, thì nó đã được sử dụng cho mục đích gì?
Hảo Linh Dịch từ: https://www.theatlantic.com/technology/archive/2018/03/the-cambridge-analytica-scandal-in-three-paragraphs/556046/