1. Khái niệm về tiêu cự của thấu kính
Thấu kính là một khối chất trong suốt như thủy tinh, nhựa,… được giới hạn bởi hai mặt cong hoặc một mặt cong và một mặt phẳng. Thấu kính được phân loại thành hai loại: thấu kính lồi (thấu kính rìa mỏng) và thấu kính lõm (thấu kính rìa dày).
Thấu kính lồi là thấu kính hội tụ, trong khi thấu kính lõm là thấu kính phân kì. Tiêu cự của thấu kính là khoảng cách từ quang tâm O đến tiêu điểm chính F của thấu kính, được ký hiệu là f. Trong trường hợp thấu kính hội tụ, tiêu cự f > 0, và trong trường hợp thấu kính phân kì, tiêu cự f < 0.
2. Khái niệm về độ tụ của thấu kính
Độ tụ D của thấu kính là một đại lượng đặc trưng cho khả năng hội tụ chùm tia sáng. Độ tụ của thấu kính được ký hiệu là D. Đối với thấu kính hội tụ, độ tụ D > 0, và đối với thấu kính phân kì, độ tụ D < 0.
3. Công thức và đơn vị tính tiêu cự và độ tụ của thấu kính
Độ tụ D của thấu kính được xác định bằng nghịch đảo của tiêu cự f. Công thức tính độ tụ D của thấu kính trong hệ SI: D = 1/f.
Đơn vị tính của tiêu cự f là mét (m) và đơn vị tính của độ tụ D là điôp (dp).
4. Một số bài tập về tính độ tụ và tiêu cự của thấu kính
Bài tập 1: Đề bài:
Cho một vật AB đặt trước một thấu kính hội tụ vuông góc với trục chính của thấu kính, cho ảnh thật lớn gấp 4 lần vật. Nếu đưa vật gần thấu kính thêm 4cm hoặc gần thêm 6cm, ảnh vẫn có độ lớn như nhau. Hãy tính khoảng cách ban đầu của vật so với thấu kính và tiêu cự của thấu kính đó.
Giải:
…
Bài tập 2: Đề bài:
Một vật sáng AB có dạng mũi tên cao 6cm đặt vuông góc trục chính của thấu kính hội tụ, cách thấu kính 15cm. Thấu kính có tiêu cự 10cm. Hãy dựng và xác định kích thước và vị trí của ảnh.
Giải:
…
Bài tập 3: Đề bài:
Cho một thấu kính hội tụ có tiêu cự 30cm. Vật sáng AB dài 3cm đặt song song với trục chính của thấu kính và cách trục chính một khoảng h. Điểm B cách thấu kính một khoảng dB = 15cm. Hãy dựng và nhận xét tính chất của ảnh A’B’ qua thấu kính, sau đó tính độ dài ảnh A’B’ khi h = 10√3cm.
Giải:
…