Nguyên tắc Sử dụng Hợp lý là một nguyên tắc cơ bản trong pháp luật về sở hữu trí tuệ. Nguyên tắc này đã giúp Google tránh các vấn đề pháp lý. Vậy Nguyên tắc Sử dụng Hợp lý có ý nghĩa gì? Khi áp dụng nguyên tắc Sử dụng Hợp lý, cần tuân thủ những quy tắc nào? Để giải đáp các câu hỏi đó, mời bạn đọc đến với bài viết này.
Khái niệm Nguyên tắc Sử dụng Hợp lý
Nguyên tắc Sử dụng Hợp lý, còn được gọi là nguyên tắc Fair use, được ghi nhận trong Luật bản quyền của Hoa Kỳ. Thông thường, nguyên tắc này áp dụng để xem xét việc sử dụng hợp lý dựa trên 4 tiêu chí sau:
(1) Dựa trên mục đích và đặc điểm sử dụng. Việc sử dụng được coi là hợp lý nếu không nhằm mục đích lợi nhuận.
(2) Tác phẩm có bản quyền.
(3) Số lượng tư liệu được sử dụng.
(4) Việc sử dụng không ảnh hưởng đến khả năng thay thế tác phẩm gốc.
Vì vậy, Nguyên tắc Sử dụng Hợp lý cho phép trích dẫn hoặc sao chép tư liệu của người khác đã đăng ký bản quyền một cách phi lợi nhuận mà không cần xin phép.
Các hình thức sử dụng hợp lý
Nguyên tắc Sử dụng Hợp lý cho phép sử dụng tư liệu theo các hình thức sau:
– Trích dẫn tác phẩm với mục đích minh hoặc bình luận.
– Sử dụng tư liệu cho mục đích phóng sự.
– Sử dụng với mục đích nghiên cứu.
– Sử dụng cho mục đích giáo dục, không vì mục đích lợi nhuận.
– Không thay đổi nội dung.
Nguyên tắc Sử dụng Hợp lý trong pháp luật sở hữu trí tuệ đòi hỏi người sử dụng không cần xin phép mà không vì mục đích lợi nhuận và tôn trọng bản quyền.
Nguyên tắc Sử dụng Hợp lý trong pháp luật Việt Nam
Nguyên tắc Sử dụng Hợp lý là một nguyên tắc cơ bản trong pháp luật về sở hữu trí tuệ. Mặc dù chưa được ghi nhận chính thức trong pháp luật sở hữu trí tuệ Việt Nam, nhưng pháp luật hiện hành cũng có các quy định để đảm bảo Nguyên tắc này. Điều này cho thấy sự tiến bộ và hợp lý của các quy định hiện hành. Nguyên tắc Sử dụng Hợp lý được thể hiện rõ nét tại điều 25 Luật Sở hữu trí tuệ, cụ thể như sau:
Ngoài ra, việc sử dụng hợp lý còn được quy định tại điều 26, 32, 33 Luật Sở hữu trí tuệ với những hạn chế nhất định.
Sự khác biệt giữa Nguyên tắc Sử dụng Hợp lý theo Luật bản quyền Hoa Kỳ và Luật Sở hữu trí tuệ của Việt Nam
Với đặc thù về kinh tế-xã hội khác nhau dẫn đến sự khác biệt của các quy định pháp luật. Không ngoại lệ, về Nguyên tắc Sử dụng Hợp lý được ghi nhận trong pháp luật sở hữu trí tuệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ có 2 điểm khác biệt rõ rệt nhất như sau:
– Về việc xác định sử dụng hợp lý:
Theo Luật bản quyền Hoa Kỳ, sử dụng hợp lý được xem xét dựa trên 4 yếu tố: (1) Mục đích sử dụng phi lợi nhuận; (2) Tác phẩm được bảo hộ; (3) Số lượng và phần thực chất sử dụng so với tổng thể; (4) Ảnh hưởng đối với tiềm năng thị trường và giá trị tác phẩm được bảo hộ.
Khác với Luật bản quyền Hoa Kỳ, Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam xác định các trường hợp sử dụng hợp lý bằng cách liệt kê, theo quy định tại điều 25 Luật Sở hữu trí tuệ.
– Về ngoại lệ của Nguyên tắc Sử dụng Hợp lý:
Theo quy định tại điều 107, Luật bản quyền Hoa Kỳ, tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả có thể sao chép nếu đáp ứng 4 yếu tố được nêu trên, kể cả việc sao chép tác phẩm nhằm mục đích học tập.
Ngược lại, Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam quy định tác phẩm kiến trúc, tác phẩm tạo hình, chương trình máy tính không áp dụng nguyên tắc Sử dụng Hợp lý. Ngoài ra, việc sử dụng tác phẩm nhằm mục đích học tập cũng không được công nhận là sử dụng hợp lý.
Tổng kết, thông qua bài viết này, chúng tôi hy vọng bạn đã có được những thông tin hữu ích về Nguyên tắc Sử dụng Hợp lý.