Tổng quát
Ung thư tại chỗ (carcinoma in situ – CIS) là thuật ngữ được sử dụng để mô tả loại ung thư chỉ xuất hiện trong các tế bào tại nơi nó bắt đầu và chưa lây lan sang các mô lân cận. Ung thư tại chỗ còn được gọi là giai đoạn 0, nó tương tự với tế bào tiền ung thư và có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trong cơ thể.
Hiện tại, vẫn chưa có phương pháp xác định chắc chắn một trường hợp ung thư tại chỗ có tiến triển thành ung thư hay không, tuy nhiên hầu hết các trường hợp sẽ có nguy cơ phát triển thành ung thư di căn. Dưới đây là một số bệnh có giai đoạn ung thư tại chỗ.
Bàng quang
Ung thư biểu mô tại chỗ của bàng quang thường có hình dạng nhỏ, dạng ngón tay. Chúng thường chỉ nằm ở một vị trí, không xâm lấn sang các khu vực khác. Tuy nhiên, khoảng 10-15% các trường hợp có khối u này sẽ phát triển thành ung thư di căn.
Cổ tử cung
Ung thư biểu mô tại chỗ của cổ tử cung thường được phát hiện thông qua xét nghiệm tạo mẫu tế bào cổ tử cung.
Vú
Ung thư biểu mô tại chỗ của ống tuyến vú và biểu mô tiểu thùy vú xảy ra khi có các thay đổi trong tế bào vú. Người bệnh thường được phẫu thuật hoặc điều trị bằng tia xạ để loại bỏ ung thư tại chỗ. Khoảng 30% bệnh nhân tái phát sau khi điều trị.
Da
Ung thư biểu mô tại chỗ của tế bào vảy trên da xảy ra do các thay đổi ở các vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, như mặt, tai và cổ. Chúng có thể phát triển thành ung thư da. Một số dấu hiệu cần chú ý như:
- Vùng da có màu sáng hơn so với vùng xung quanh
- Da sần, màu đỏ hoặc nâu đỏ
- Da bị đóng vẩy, bong tróc
Miệng
Miệng là một khu vực dễ nhìn thấy những thay đổi. Khoang miệng của người bị ảnh hưởng sẽ có các mảng trắng phẳng, mỏng. Đôi khi, các mảng có màu đỏ và có bề mặt sần hoặc nhăn nheo. Chúng thường xuất hiện ở nướu, lưỡi, môi, bên trong má hoặc vòm miệng.
Mắt
Ung thư tại chỗ cũng có thể ảnh hưởng đến mắt, bao gồm cả kết mạc, là màng nhầy bao phủ phía trước mắt.
Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp:
- Cảm giác như có cặn bụi trong mắt
- Mắt đỏ
- Khối u trên mắt
- Cảm giác nóng, đau
Chẩn đoán
Chẩn đoán ung thư tại chỗ được thực hiện thông qua việc thực hiện sinh thiết và quan sát mô dưới kính hiển vi. Tế bào ung thư thường có sự khác biệt về hình dạng, kích thước và số lượng so với tế bào bình thường.
Điều trị
Ung thư tại chỗ không có nghĩa là đã mắc phải ung thư. Tuy nhiên, nó tăng nguy cơ phát triển ung thư, vì vậy các bác sĩ thường khuyến cáo bệnh nhân điều trị sớm và thực hiện kiểm tra định kỳ.
Phương pháp điều trị ung thư tại chỗ sẽ phụ thuộc vào các yếu tố sau:
- Vị trí của khối u
- Kích thước của khối u
- Tuổi của người bệnh
- Tình trạng sức khỏe của người bệnh
- Tiền sử bệnh cá nhân và gia đình
Ung thư tại chỗ thường được loại bỏ thông qua phẫu thuật:
- Phẫu thuật mở, ví dụ như cắt bỏ tuyến vú cho ung thư vú hoặc cắt tử cung phòng ngừa cho ung thư cổ tử cung
- Phẫu thuật bằng tia laser
- Phẫu thuật lạnh
- Phẫu thuật cắt bỏ phần da bị tổn thương
Lời kết
Tuy nhiên, không tất cả các loại ung thư đều có giai đoạn ung thư tại chỗ. Một số khối u như sarcoma xuất hiện trong các mô không có màng bao, vì vậy không có giai đoạn ung thư tại chỗ cho những loại ung thư này. Ví dụ, ung thư xương, các bệnh ung thư liên quan đến máu (bệnh bạch cầu và u lympho) không có giai đoạn ung thư 0, nhưng có thể được kiểm tra. Đối với những loại ung thư này, các xét nghiệm sàng lọc không hiệu quả để phát hiện sớm vì khi các tế bào bất thường được phát hiện, chúng có thể đã di căn.