Bệnh lác là một tình trạng phổ biến ở mắt ở mọi độ tuổi. Ngày nay, có đến 4% trẻ em sinh ra đã mắc phải lác bẩm sinh. Vậy lác là gì và tác động của bệnh này đến thị lực của con người như thế nào?
Lác mắt, còn được gọi là lé mắt, là bệnh mắt mà khi ta nhìn vào một vật, hai mắt không di chuyển theo hướng giống nhau. Mắt lác xảy ra khi có sự mất cân bằng giữa các cơ vận nhãn, và phụ thuộc vào cơ nào bị ảnh hưởng mà có các loại lác sau:
• Mắt bị lệch vào trong được gọi là lác trong • Mắt bị lệch ra ngoài được gọi là lác ngoài • Mắt bị lệch lên trên được gọi là lác trên • Mắt bị lệch xuống dưới được gọi là lác dưới.
Mắt có 6 cơ vận nhãn, gồm 4 cơ trực và 2 cơ chéo xung quanh, giúp mắt di chuyển theo các hướng khác nhau. Nếu một trong các cơ này không hoạt động đồng bộ, sẽ dẫn đến hiện tượng lác.
• Lác bẩm sinh xảy ra khi trẻ em mới sinh đã bị lác hoặc khi lác xuất hiện trong giai đoạn từ 6 tháng tuổi. • Lác thứ phát thường xảy ra ở người lớn do bệnh lý toàn thân (như Basedow, …), bệnh mắt (khúc xạ không đồng nhất, bệnh đáy mắt, …), hoặc chấn thương vùng đầu-mặt. • Lác do yếu tố điều tiết quy tụ, xảy ra ở độ tuổi đi học do tật viễn thị hoặc cận thị
Dấu hiệu lác rất dễ nhận biết khi tự nhìn vào gương hoặc người khác nhìn thấy mắt lệch. Đối với những trường hợp lác ẩn, cần đến bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán.
• Mắt thường xuyên mệt mỏi, khả năng tập trung kém • Léc, làm việc không chính xác • Mắt lác thường bị mờ hơn mắt không lác. Tư thế nghiêng đầu thích nghi với tình trạng lác • Ở người đã có thị giác bình thường khi bất ngờ bị lác, sẽ xảy ra hiện tượng song thị (nhìn được hai hình)
Đối với trẻ em đang trong giai đoạn phát triển: lác gây ra sự kém phát triển của thị giác, gây suy yếu khả năng nhìn bằng hai mắt. Đối với người lớn, lác mắt gây mất thẩm mỹ và là một trở ngại lớn trong giao tiếp hàng ngày. Ở người cao tuổi, việc lác mắt bất ngờ có thể là dấu hiệu của một vấn đề cấp tính về hệ thần kinh vận động, do đó cần phải khám và tìm nguyên nhân để điều trị.
Phương pháp điều trị lác mắt sẽ khác nhau tùy thuộc vào loại lác và độ tuổi của người mắc bệnh. • Ở trẻ em dưới 6 tuổi và trẻ đi học: đeo kính và kiểm tra thị lực định kỳ để duy trì sự hoạt động chính xác của cả hai mắt và ngăn ngừa sự suy giảm thị lực của mắt lác • Ở người trưởng thành: phẫu thuật điều chỉnh lác để giải quyết vấn đề thẩm mỹ. • Một số trường hợp lác cấp tính sẽ cần phục hồi chức năng thị giác thông qua các bài tập mắt. Đối với một số trường hợp, điều trị không can thiệp y tế (như đeo kính và tập luyện cho mắt) có thể là tùy chọn tốt hơn, trong khi đối với những trường hợp khác, phẫu thuật sớm là cần thiết. Đôi khi, khi lác mắt có liên quan đến các vấn đề ở mắt hoặc não, việc gặp bác sĩ để kiểm tra kỹ, khám lâm sàng và làm các xét nghiệm là cần thiết để đảm bảo rằng không có vấn đề nghiêm trọng.