Việc cúng đưa ông bà vào ngày 25 Tết không chỉ là một phong tục truyền thống mà còn là một biểu hiện của văn hóa đẹp của người Việt. Phong tục này thể hiện sự biết ơn và tưởng nhớ của chúng ta đối với ông bà và những người từng khuất trong gia đình.

Như mọi năm, hôm nay, chị Phạm Thu Thúy ở khóm 3, Phường 5, thành phố Bạc Liêu đã dậy từ rất sớm để đi chợ mua đồ chuẩn bị cho bữa cơm cúng ông vào ngày Tết. Đây là truyền thống mà gia đình chị đã duy trì suốt nhiều thế hệ.

Dù cuộc sống có bận rộn đến đâu, vào ngày này gia đình chị Thúy luôn chuẩn bị mâm cúng ông bà. Mâm cơm truyền thống này luôn có những món ăn Nam bộ quen thuộc như cơm, thịt kho, canh, trái cây…

Chị Thúy chia sẻ rằng dù dịch bệnh đã diễn ra nhưng cả gia đình đều khỏe mạnh và bình an, điều này là một niềm vui và may mắn. Cúng mâm cơm cho ông bà vào ngày 25 Tết là để mong rằng ông bà và con cháu sẽ luôn được bình an, khỏe mạnh và thành công trong cả năm.

Các gia đình giàu có có thể bày thêm nhiều món ngon và đồ lạ khác để cúng ông bà, nhưng với những gia đình nghèo, mâm cúng ông bà đơn giản chỉ tập trung vào tấm lòng của chúng ta đối với những người đã khuất.

Những món truyền thống luôn phải có, đó cũng là cách để nhớ lại những món ăn quen thuộc của ông bà xưa: tôm khô, củ kiệu… Một mặt, ăn cơm với món canh khổ hoặc khổ qua xào qua để cầu trong năm mới cái khổ sẽ qua đi…

Thờ cúng ông bà, tổ tiên là biểu hiện của lòng biết ơn của chúng ta đối với tiền nhân, những người đã có công sinh dưỡng dục và dạy dỗ chúng ta trở thành con người. Điều này là một giá trị sâu sắc về giáo dục và tôn trọng nguồn gốc của dân tộc. Từ người giàu sang đến người nghèo khó, trong mỗi ngôi nhà đều có bàn thờ được đặt ở vị trí trang trọng nhất.

Các người cao tuổi tin rằng linh hồn ông bà vẫn có mặt và đi qua đi lại trong nhà, khi về nhà, họ trú ngụ trên bàn thờ. Vì vậy, khi năm mới đến, người Bạc Liêu và người Việt Nam nói chung đều làm lễ cúng để đưa và rước ông bà trở lại ngôi nhà, để cùng ăn Tết với cháu con.

Trong lễ cúng đưa ông bà về ăn Tết, gia chủ thường đốt ba nén hương và bày bốn lạy, thể hiện sự tôn kính và sự tận hiến của cháu con dâng ông bà.

Nhà nghiên cứu Trần Phước Thuận cho biết, phong tục cúng đưa ông bà ăn Tết mang ý nghĩa sâu sắc trong tâm linh của người Việt Nam nói chung và người miền Nam nói riêng.

Đây cũng là dịp để các thành viên trong gia đình báo cáo với ông bà về những việc làm, thành quả lao động trong suốt một năm, tận tâm báo cáo với tiền nhân về những câu chuyện, cả những niềm vui lẫn nỗi buồn, cũng như về công việc, kinh doanh, việc kết hôn của con cháu…

Điều này đã trở thành một phong tục truyền thống tốt đẹp được các thế hệ tiếp nối giữ gìn để tỏ lòng biết ơn đối với ông bà tổ tiên, những người đã có công sinh dưỡng dục và dạy dỗ chúng ta trở thành con người.

Cây có gốc mới nẩy cành xanh, nước có nguồn mới chảy rộng sông sâu và “Con người có tổ có tông như cây có gốc như sông có nguồn”.

Cúng đưa ông bà, tổ tiên hay những vị thần gia đình hiện diện trong nhà như một lời nhắc nhở của chúng ta để giữ gìn truyền thống tốt đẹp của dòng họ tổ tiên như giữ nếp sống thanh bạch, tôn trọng truyền thống học hành, làm việc chăm chỉ, sống đạo đức, không làm những việc hư danh.

Điều này cũng là một nét văn hóa truyền thống mà người dân Bạc Liêu đã giữ gìn qua nhiều thế hệ, mỗi khi xuân về, Tết đến.