Vào khoảng 16h30 ngày 19/1, các nhân viên quản lý hồ Gươm tìm thấy cụ rùa Hồ Gươm đã chết và nổi trên mặt hồ gần khu vực đường Lê Thái Tổ.
Điều này là một tin buồn đối với người dân Thủ đô và cả quốc gia nói chung, vì hình ảnh “cụ rùa” và Hồ Gươm đã từ lâu trở thành biểu tượng của một Hà Nội giàu truyền thống lịch sử, văn hóa và xã hội.
PGS.TS Hà Đình Đức, người đã nghiên cứu về rùa Hồ Gươm trong nhiều năm, cho biết, cụ rùa Hồ Gươm là một loài quý hiếm duy nhất tại Hồ Gươm, trong cả thế giới chỉ có 4 cá thể, trong đó có 1 ở Hồ Gươm, 1 ở Đồng Mô (thị xã Sơn Tây, Hà Nội) và 2 cá thể ở thượng Hải (Trung Quốc).
Theo thông tin, lần xuất hiện gần nhất của cụ rùa Hồ Gươm là vào trưa ngày 21/12/2015. Lúc đó, cụ rùa nổi lên gần khu vực đối diện đường Lê Thái Tổ trong hơn hai tiếng, từ 10h sáng đến hơn 12h. Lần xuất hiện cuối cùng, cụ rùa xuất hiện với mai bóng nhẫy và trơn mượt.
Năm 2011, cụ rùa đã được đưa lên bờ để điều trị các vết loét trên thân trong hơn ba tháng. Khi đó, cụ rùa có chiều dài toàn thân 185 cm, chiều rộng mai 100 cm, chiều dài đuôi 35 cm và nặng 169 kg.
Tuy đã có thông tin về tuổi của cụ rùa, nhưng những thông tin này chưa nhất quán. Có thông tin cho rằng cụ rùa đã sống đến 700 tuổi, nhưng cũng có thông tin cho rằng cụ rùa mới chỉ hơn 100 tuổi.
Theo PGS.TS Hà Đình Đức, cụ rùa Hồ Gươm đã sống đến 700 tuổi và nặng khoảng hai tạ. Tuy nhiên, vào tháng 4/2011, hội đồng điều trị cho cụ rùa đã tiến hành phân tích ADN và khẳng định rằng, rùa Hồ Gươm là rùa cái và tuổi thọ có thể hơn 100 năm.
Theo TS Bùi Quang Tề, sau khi phân tích ADN, có thể khẳng định rằng rùa Hồ Gươm là một loại rùa hoàn toàn khác với loài rùa Thượng Hải và không cùng loài với rùa Đồng Mô.
Các nhà khoa học của Viện Công nghệ Sinh học xác nhận rằng cụ rùa sống tại Hồ Hoàn Kiếm cùng loài với rùa được thu thập tại Quảng Phú (Thanh Hóa), Suối Hai và Hương Ký (Hà Nội). Đây là loại rùa lớn có mai mềm và sống trong nước ngọt, đặc hữu của Việt Nam.
Liên quan đến việc xử lý thi thể cụ rùa sau khi qua đời, UBND thành phố Hà Nội đã chỉ đạo Sở Văn hóa Thông tin Hà Nội và UBND quận Hoàn Kiếm làm các thủ tục cần thiết. UBND thành phố cũng quyết định chuyển xác cụ rùa về Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam – thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam.
Theo Ban quản lý Hồ Hoàn Kiếm, sau khi phát hiện cụ rùa đã chết, các nhân viên đã đưa “cụ” vào bờ, vệ sinh và chờ làm các thủ tục bảo quản và nghiên cứu.
Vân Trang