Hồi tưởng về những ngày đầu tháng 4/1965, khi máy bay Mỹ liên tục ném bom tàn phá cầu Ghép để cắt đứt hỗ trợ từ miền Bắc đi tới miền Nam, đã có nhiều trường hợp anh dũng hi sinh, trong đó có Nguyễn Bá Ngọc, một thiếu niên anh hùng mới chỉ 14 tuổi.
Tượng đài anh hùng liệt sỹ Nguyễn Bá Ngọc. Ảnh: Internet
Anh Nguyễn Bá Ngọc sinh năm 1952 tại xã Quảng Trung, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa. Anh là con thứ hai trong gia đình 7 người. Năm 1965, khi đang học lớp 4 tại trường phổ thông cơ sở Quảng Trung, Nguyễn Bá Ngọc là một học sinh chăm chỉ, học giỏi và luôn giúp đỡ bạn bè.
Vào năm 1965, Mỹ mở rộng chiến tranh và tấn công bằng máy bay vào các tỉnh miền Bắc. Các máy bay này không ngại ném bom vào trường học, bệnh viện… Làng Ngọc Trà, xã Quảng Trung bên bờ sông Yên (qua phà Ghép) bị tàn phá nặng nề. Đông dân làng đã cầm súng để chống lại kẻ thù và hỗ trợ các lực lượng, chỉ còn lại những người già và trẻ em tìm nơi trú ẩn trong các hầm.
Vào ngày 3 và 4/4/1965, máy bay Mỹ tiếp tục tàn phá các địa điểm quan trọng như cầu Hàm Rồng (thị xã Thanh Hóa), Đò Lèn (huyện Hà Trung – Thanh Hóa) và bến phà Ghép (nối hai huyện Quảng Xương và Tĩnh Gia – Thanh Hóa). Đây là những điểm giao thông quan trọng liên kết Quốc lộ 1A, mục tiêu của Mỹ là phá vỡ đường giao thông để miền Bắc không thể cung cấp hỗ trợ cho miền Nam. Trong số đó, ngày 4/4/1965, máy bay Mỹ tấn công dữ dội vùng xã Quảng Trung. Khi đó, bố mẹ của Nguyễn Bá Ngọc không có nhà, nên anh đã dẫn các em nhỏ xuống hầm trú ẩn. Trong hầm, anh nghe thấy tiếng khóc từ nhà hàng xóm và đã chạy ra để cứu người bạn tên Khương. Hai đứa em của Khương đang hoảng loạn gào khóc. Mặc dù nguy hiểm, Ngọc đã che chở và dìu hai đứa em nhỏ xuống hầm an toàn. Hai đứa em đã được cứu sống, nhưng Ngọc đã bị trúng bom và nguy kịch. Anh đã hy sinh vào rạng sáng ngày 5/4/1965, khi chỉ mới 14 tuổi và là học sinh lớp 4.
Tượng anh hùng Nguyễn Bá Ngọc trong khuôn viên trường tiểu học Nguyễn Bá Ngọc, xã Quảng Trung. Ảnh: Internet
Để ghi nhận sự hy sinh của người thiếu niên anh dũng này, Nhà nước đã công nhận Nguyễn Bá Ngọc là liệt sỹ và trao Huân chương Chiến công hạng Ba. Vào ngày 10/12/2015, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã ký quyết định truy tặng anh hùng LLVTND cho liệt sỹ Nguyễn Bá Ngọc. Cùng lúc đó, chính quyền tỉnh Thanh Hóa cũng phối hợp với Trung ương Đoàn tổ chức lễ truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước cho liệt sỹ Nguyễn Bá Ngọc. Từ đó, Nguyễn Bá Ngọc – người thiếu niên đã không tiếc tí sinh mạng để cứu các em nhỏ tại trận tuyến phà Ghép năm 1965 – trở thành biểu tượng anh hùng của dân tộc Việt Nam. Đối với gia đình và quê hương của anh, đây là niềm vui và tự hào vô cùng. Đối với những người đã trải qua cuộc chiến vĩ đại để bảo vệ quê hương, đó không chỉ là niềm vui và tự hào mà còn là sự tri ân tận tâm đối với thế hệ đã dâng hiến cả cuộc đời cho đất nước.
Ngày nay, sau 58 năm kể từ khi anh dũng hy sinh để cứu các em nhỏ, vùng quê cách mạng và trường học mang tên Nguyễn Bá Ngọc trở thành điểm tựa vững chắc và biểu tượng thiêng liêng. Đối với các thế hệ trẻ trong cả nước và quê hương của anh hùng 14 tuổi đã cứu các em nhỏ trong những thời kỳ đầy bom đạn, tình cảm này mãi mãi lưu giữ trong bài hát “Nguyễn Bá Ngọc – một người thiếu niên gan dạ” của nhạc sĩ Nguyễn Mộng Lân, hình ảnh vĩnh cửu của anh luôn gắn bó với Đội thiếu niên tiền phong.
Thực hiện: Hương Giang